Μήπως νιώθετε κάποια μελαγχολία; Μήπως η περιρρέουσα γιορτινή ατμόσφαιρα, λέμε τώρα, σας αφήνει παγερά αδιάφορους και αδιάφορες και, ακόμα περισσότερο, μήπως όλη αυτή η υποχρεωτική χαρά, η ευθυμία με το στανιό, όλη αυτή η κοινωνική πίεση να είστε γιορτινοί σάς έχει δημιουργήσει κάποια ήπια κατάθλιψη;
Μήπως τα φωτάκια στα δέντρα, στους δρόμους και στις βιτρίνες των καταστημάτων (σ’ όσα από δαύτα είναι ανοιχτά τέλος πάντων) τα νιώθετε να αναβοσβήνουν σ’ έναν καρδιακό ρυθμό μέσα στο κεφάλι σας, κάτι σαν ένα δυσοίωνο και συνεχές «ντουπ ντουπ»;
Μήπως πιστεύετε ότι όλοι οι άλλοι, μα όλοι ανεξαιρέτως, περνούν καλύτερα τις γιορτές από εσάς; Μήπως νομίζετε πως όλες και όλοι είναι πιο πλούσιοι, πιο όμορφοι, πιο ευτυχισμένοι, πιο επιτυχημένοι, πιο αγαπημένοι, πιο cool από εσάς, μήπως νιώθετε συνεπώς πως αυτή μαυρίλα, αυτή η δυσθυμία, η κακοκεφιά και στενοχώρια σάς αξίζει;
Μήπως νιώθετε άγχος, αυτό το ύπουλο αόρατο χέρι να σας σφίγγει το στομάχι, μήπως δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε σ’ αυτό που κάνετε, μήπως έχετε συχνούς πονοκεφάλους; Κι ακόμα μήπως νιώθετε συνεχώς κουρασμένοι, μήπως δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε ή, το αντίστροφο, μήπως ξεκολλάτε απ’ το κρεβάτι για να συρθείτε μέχρι τον καναπέ και πάλι πίσω, μήπως επιτίθεστε μέσα στα μαύρα μεσάνυχτα στο ψυγείο μέχρι αυτό να ζητήσει έλεος ή, το ανάποδο, μήπως βλέπετε φαγητό και σηκώνεστε απ’ το τραπέζι;
Αν σας συμβαίνει κάτι απ’ όλα αυτά ή όλα μαζί, μη σκάτε: έχετε Holiday blues… Αυτό ακούγεται όμορφα, σαν τίτλος τραγουδιού από κάποιον φοβερό μαύρο τυπά με την κιθάρα του και το τσιγάρο στο στόμα, ωστόσο οι ψυχίατροι το ονομάζουν επισήμως «μελαγχολία των εορτών».
Αυτή είναι μια μορφή «εποχικής κατάθλιψης ή εποχικής δυσθυμίας, η οποία μπορεί να οφείλεται σε πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, όπως μοναξιά, δύσκολα παιδικά χρόνια, κάποιο παιδικό τραύμα, τσακωμοί ή εντάσεις στα οικογενειακά τραπέζια, που μπορεί να ανασύρουν στη μνήμη άσχημα βιώματα που έχουν χαραχθεί στη μνήμη και έχουν επενδυθεί με αρνητικά και δύσκολα συναισθήματα» λέει σε άρθρο της για τη μελαγχολία των εορτών η ψυχολόγος-κοινωνιολόγος Βάνα Παπακίτσου.
Πριν αναφέρουμε τι συστήνει η ειδική επιστήμων ως μέτρα αντιμετώπισης αυτής της εποχικής μελαγχολίας, να θυμίσω την πραγματικά ενδιαφέρουσα ετυμολογική προέλευση της λέξης.
Λοιπόν, σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, η μελαγχολία, δηλαδή αυτή η ειδική ψυχική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υποτονική διάθεση -συχνά χωρίς συγκεκριμένη αιτία- και από τάση απόγνωσης, παράγεται από τις λέξεις μέλας, δηλαδή μαύρος, και χολή, το γνωστό πικρό υγρό που εκκρίνει το συκώτι για την πέψη των τροφών.
Ο Ιπποκράτης θεωρούσε πως η ψυχική διάθεση των ανθρώπων εξαρτάται από τον βαθμό ανάμιξης των σωματικών υγρών που διαμορφώνει τη σχέση σωματικών και ψυχικών λειτουργιών.
Να συμπληρώσω πως η λέξη «blue» είναι ένας όρος αρχαίας γερμανικής προέλευσης, που πέρασε στα μεσαιωνικά γαλλικά για να καταλήξει στα αγγλικά, και σημαίνει το γαλάζιο χρώμα, όμως «blues» σημαίνει πρώτον, τη μελαγχολική λαϊκή μουσική που ξεκίνησε από τους μαύρους σκλάβους στις αγροτικές εκτάσεις των ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα και, δεύτερον, το αίσθημα κατάθλιψης ή μελαγχολίας.
«I got the blues» σημαίνει τόσο «ξέρω να παίζω μπλουζ», όσο και έχω τις μαύρες μου στην καθομιλουμένη αμερικανική. Το Μείζον Ελληνικό Λεξικό λέει πως τα blues προέρχονται από το blues devils, που είναι η μελαγχολική διάθεση, ενώ blue notes είναι οι μελαγχολικές νότες…
Μάλιστα! Είναι η μαύρη χολή λοιπόν που εμποτίζει τη διάθεσή μας και πράγματι φτάνει να ρίξουμε μια ματιά γύρω μας και να, αυτές οι λέξεις είναι υλοποιημένες μπροστά μας.
Δεν ξέρω για τα παιδικά τραύματα, δεν είμαι ειδήμων, απλώς βλέπω γύρω μου τον φόβο και τη φτώχεια, την παγωμάρα και την οργή. Δεν είναι μόνο τα κλειστά μαγαζιά κι οι έρημοι δρόμοι, δεν είναι μόνο το άγχος να τα φέρεις βόλτα, δεν είναι μόνο αυτή η ξηρασία συναισθημάτων από τα αγγίγματα, τις αγκαλιές και τις χειραψίες που δεν ανταλλάσσονται λόγω της κοινωνικής αποστασιοποίησης, δεν είναι μόνο τα φιλιά που δεν δίνονται γιατί τα εμποδίζει η μάσκα, είναι και η ελπίδα, η απαντοχή που κάθε μέρα στερεύει πως όλα αυτά κάποια στιγμή θα διορθωθούν, θα αναταχθούν.
Τελικά όμως τι να κάνουμε για τη μελαγχολία των εορτών; Στο ίδιο άρθρο η κ. Παπακίτσου λέει πως για να ξεπεράσουμε τα Holiday blues πρέπει να θέτουμε εφικτούς, μικρούς και πραγματοποιήσιμους στόχους, να ιεραρχούμε προτεραιότητες, να ζούμε τη στιγμή μην καλλιεργώντας μεγάλες προσδοκίες, να αφιερώνουμε χρόνο στον εαυτό μας κι όχι να μπαίνουμε σε τρελούς εορταστικούς ρυθμούς σαν να εξαρτάται η ζωή μας από αυτό, να κάνουμε οικονομικό προγραμματισμό (δηλαδή να απλωνόμαστε μέχρι εκεί που μας παίρνει, αποφεύγοντας το καταναλωτικό όργιο ως ψυχοθεραπευτικό μέσο λέω εγώ) και, το σημαντικότερο, να επικοινωνούμε με τους αγαπημένους μας, να είμαστε καλά ο ένας με τον άλλον.
Εάν όμως τα συμπτώματα επιμείνουν, καλό είναι να ζητήσουμε βοήθεια από ψυχολόγο. Προσωπικά θα έλεγα συν Αθηνά και χείρα κίνει. Εντάξει, τα παιδικά τραύματα είναι υπεύθυνα για πολλές κατοπινές ψυχικές κακώσεις, αλλά εάν δεν αλλάξουμε τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που μας τρομάζουν, μας φτωχαίνουν, μας αρρωσταίνουν και μας καταθλίβουν, ειδικά τώρα τις γιορτές, δεν καταφέρνουμε τίποτα. Απλώς κληροδοτούμε τη μελαγχολία μας στις επόμενες γενιές. Οσο κι αν μας αρέσουν τα μπλουζ, μπορούμε να ζήσουμε μια χαρά χωρίς τα Holiday blues.
Πηγή
Author:
