Το αβάσταχτο βάρος του πολιτισμού στην εποχή των Rafale

Μοιραστειτε το

Δεν αποτελεί μακρινή ανάμνηση η εικόνα του ιστορικού καθεδρικού των Παρισίων να τυλίγεται στις φλόγες. Η καταστροφή της Παναγίας των Παρισίων σόκαρε την κοινή γνώμη, που είδε σε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση τη στέγη ενός παγκοσμίου φήμης γοτθικού ναού να καταρρέει.

Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν έντονες συζητήσεις. Οι μεν απέδιδαν ευθύνες στους δε και αντίστροφα. Δημοσιογράφοι εγχώριοι και μη επιδόθηκαν σε συναισθηματικά φορτισμένους επικηδείους για τον αδικοχαμένο ναό και σταδιακά το ενδιαφέρον του κόσμου άρχισε να επικεντρώνεται στο τι μέλλει γενέσθαι. Θα επισκευασθεί ο καθεδρικός; Και εάν ναι, με τα χρήματα τίνος; Ως από μηχανής θεοί εμφανίστηκαν οι Γάλλοι εκατομμυριούχοι (μεταξύ των οποίων οι ιδιοκτήτες των L’Oreal και Total) που σε λίγες ώρες υποσχέθηκαν να διαθέσουν περί τα 850 εκατομμύρια για χάρη του μνημείου της UNESCO.

Η υπόθεση σύντομα ξεχάστηκε. Κάποιοι από τους ευεργέτες αθέτησαν τις υποσχέσεις τους, ενώ άλλοι τις τίμησαν. Οι τουρίστες αναγκάστηκαν να βγάλουν μία σέλφι λιγότερη κατά τη διαμονή τους στο Παρίσι και οι συναισθηματικοί

δημοσιογράφοι βρήκαν νέα θέματα να τους συγκινήσουν.

Κάπου εδώ αξίζει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να κοιτάξουμε την ευρύτερη εικόνα. Μόνο τα τρία τελευταία χρόνια, θα δούμε μια σειρά καταστροφών: το Εθνικό Μουσείο του Ρίο Ντε Τζανέιρο, το κτίριο Mackintosh της σχολής Καλών Τεχνών της Γλασκόβης, το τέμενος Βαγιαζήτ στο Διδυμότειχο και άλλα πολλά.

Καταστροφές συμβαίνουν, φυσικές και μη (βλέπε Παλμύρα). Η φωτιά της Νοτρ Νταμ ίσως να προήλθε από αμέλεια, ίσως και να ήταν γραπτό της να συμβεί. Ωστόσο, θα περιμέναμε ότι τέτοια περιστατικά θα ήταν σπανιότερα δεδομένου του σημερινού επιπέδου της επιστήμης και της τεχνολογίας. Τελικά φαίνεται πως εν έτει 2020 ο δυτικός κόσμος αδυνατεί να προστατεύσει τα μνημεία του, είτε εντάσσονται στην UNESCO είτε όχι. Αυτό δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει. Σήμερα περισσότερο από ποτέ η λογική της αγοράς έχει παρεισφρήσει στον χώρο του πολιτισμού. Η ιδιωτική πρωτοβουλία προωθείται ως έγκυρη προσέγγιση σε έναν χώρο που το κράτος εγκαταλείπει με γοργά βήματα. Οι επιπτώσεις είναι ολέθριες.

Δεν απαιτείται ιδιαίτερη σκέψη για να αντιληφθούμε τους λόγους για τους οποίους η ιδεολογία του κέρδους δεν έχει καμία σχέση με την πολιτιστική κληρονομιά. Πολύ απλά ας φανταστούμε μια φωτιά σε ένα μνημείο δίχως τη φήμη της Νοτρ Νταμ. Δίχως κρατική βοήθεια και προοπτική κέρδους, θα βρίσκονταν πρόθυμοι χορηγοί να χρηματοδοτήσουν τα επισκευαστικά έργα; Μάλλον όχι.

Σήμερα, ο χώρος του πολιτισμού αποτελεί βαρίδι για το κράτος αλλά και τον επενδυτή, εκτός κι αν πρόκειται να αποδώσει άμεσο και εύκολο κέρδος. Ετσι, δίχως διάθεση να ανταποκριθεί στον ρόλο του προστάτη που έχει αναλάβει, αλλά και δίχως τη διάθεση να τον απαρνηθεί ανοιχτά, το κράτος επιλέγει να υπονομεύσει τον εαυτό του ελπίζοντας πως τελικά η κοινωνία θα ζητήσει την επέμβαση του επενδυτή-σωτήρα. Τη διαδικασία αυτο-υπονόμευσης την είδαμε και τη βλέπουμε επανειλημμένα στη χώρα μας. Την είδαμε στα σχέδια για το Ελληνικό, όταν οποιαδήποτε αναφορά σε αρχαιότητες θεωρήθηκε ιδεοληψία.

Την είδαμε στον σταθμό του μετρό της Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, όπου παρά την κατακραυγή της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, προχώρησε η δίχως σχέδιο απομάκρυνση των αρχαιοτήτων, με μοναδικό στόχο την παράδοση του μετρό λίγους μήνες νωρίτερα, στόχος που μάλλον δεν θα επιτευχθεί.

Την είδαμε στον τάφο των «δεσμωτών του Φαλήρου», για τον οποίο το υπουργείο πρώτα φρόντισε να μη διαθέσει επαρκείς πόρους και ύστερα να κατηγορήσει τους αρχαιολόγους για αμέλεια.

Την είδαμε και στις Μυκήνες, έναν αρχαιολογικό χώρο-μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και διάσημο τουριστικό πόλο έλξης. Αυτή τη στιγμή η συζήτηση (στον βαθμό που εξακολουθεί να γίνεται) επικεντρώνεται στο αν κάηκε ή όχι ο χώρος και εάν τελικά υπήρξαν σοβαρές φθορές. Παράλληλα, η ουσία, πως ο χώρος έμεινε για χρόνια απροστάτευτος, δίχως παροχή νερού και επαρκή πυροπροστασία, χάνεται.

Σε αντίθεση με τη Νοτρ Νταμ, για τις Μυκήνες δεν υπήρξαν δακρύβρεχτα ρεπορτάζ, ούτε δωρεές εκατομμυρίων από επιχειρηματίες για την επιδιόρθωση των ζημιών και τη μελλοντική προστασία του χώρου. Ούτε κάποιο ιδιαίτερο σοκ προκλήθηκε στην κοινή γνώμη. Αντίθετα, το περιστατικό συγκαλύφτηκε.

Αν και οι φωτογραφίες δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας πως η φωτιά πέρασε μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο, ας πιστέψουμε το αρμόδιο υπουργείο και ας δεχτούμε πως προστατεύτηκε επαρκώς. Ωστόσο, ας αναρωτηθούμε: γιατί το κράτος δεν διαθέτει αρκετά χρήματα για τους αρχαιολογικούς του χώρους, τα ιστορικά του μνημεία, τα μουσεία του και τους εργαζόμενους στον χώρο του πολιτισμού; Γιατί δεν διατίθενται αρκετά χρήματα για πυρασφάλεια στις «πολύχρυσες Μυκήνες», όταν αμέσως εμφανίζονται δισεκατομμύρια για εξοπλισμούς και Rafale;

*αρχαιολόγος-μουσειολόγος


Η επιστολή δημοσιεύτηκε στο φύλλο της «Εφ.Συν.» τη Δευτέρα 12/10/2020.

Πηγή
Author:

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img

Σχετικα Αρθρα

Η δική μου αποτίμηση των χθεσινών εκλογών

Οι σχεδόν 215.000 πολίτες που συμμετείχαμε χτες στις εκλογές...

Μας ξαγρυπνά το όνειρο

Η ζωή μας είναι γεμάτη από όνειρα, όνειρα που...

Απίστευτη αναλγησία από την μνημονιακότερη Κυβέρνηση …

Τους τελευταίους μήνες αυτή η υποταγμένη, μνημονιακότερη  κυβέρνηση των...

Συλλήψεις υπουργών στον Νίγηρα, εκκενώνουν Γάλλοι και Ιταλοί

Ραγδαίες εξελίξεις μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα στον Νίγηρα, που...