«Σύμμαχος» της πανδημίας

Η καταστροφική αποτυχία της πλειονότητας των κυβερνήσεων να μειώσουν το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών είχε αποτέλεσμα οι περισσότερες χώρες του κόσμου να εμφανιστούν απελπιστικά απροετοίμαστες στη μάχη κατά του κορονοϊού, τονίζει μια νέα ανάλυση της γνωστής μη κυβερνητικής οργάνωσης Oxfam.

H ανάλυση (Fighting inequality in the time of Covid-19) και ο σχετικός Δείκτης Δέσμευσης για τη Μείωση της Ανισότητας (CRI) που η Oxfam κοινοποίησε χθες -με αφορμή τη φθινοπωρινή σύνοδο ΔΝΤ – Παγκόσμιας Τράπεζας την επόμενη εβδομάδα- υπογραμμίζει ότι οι πολύ χαμηλές δαπάνες για τη δημόσια υγεία, τα εξασθενημένα δίκτυα κοινωνικής προστασίας, τα πενιχρά εργασιακά δικαιώματα και η άνιση φορολογία είχαν αποτέλεσμα η πλειονότητα των χωρών της υφηλίου να πιαστεί θλιβερά ανεπαρκής απέναντι στον κορονοϊό.

O Δείκτης Δέσμευσης για τη Μείωση της Ανισότητας έδειξε ότι μόνο 26 από 158 χώρες (μία στις έξι) είχαν δαπανήσει επαρκώς (το συνιστώμενο) 15% των προϋπολογισμών τους για την υγεία πριν από την πανδημία, όπως και ότι τουλάχιστον ο ένας στους τρεις εργαζόμενους παγκοσμίως δεν απολάμβανε βασικά εργασιακά δικαιώματα και πρόνοιας, όπως επίδομα ασθένειας, όταν χτύπησε ο ιός.

O δείκτης CRI -που η Oxfam συντάσσει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά σε συνεργασία με την Development Finance International- αξιολογεί και κατατάσσει 158 κυβερνήσεις του κόσμου για τις πολιτικές που εφαρμόζουν στις δημόσιες υπηρεσίες (υγεία, παιδεία, πρόνοια), τη φορολογία και τα εργασιακά δικαιώματα. Τρία πεδία δηλαδή που αποτελούν κλειδί για τη μείωση της ανισότητας και την αντιμετώπιση του Covid-19.

Αδράνεια

O φετινός δείκτης αποκάλυψε ότι καμία χώρα στον κόσμο δεν έκανε αρκετά για να αντιμετωπίσει την ανισότητα πριν από την πανδημία. Παρότι μάλιστα κάποιες κυβερνήσεις αφυπνίστηκαν μετά το χτύπημα του κορονοϊού, αρκετές συνεχίζουν να μην κάνουν τίποτα.

Μεταξύ των 158 χωρών πρώτες στη σχετική λίστα για την καταπολέμηση της ανισότητας κατατάσσονται οι Νορβηγία, Δανία, Γερμανία, Βέλγιο και Φινλανδία ενώ τελευταίες οι Λιβερία, Τσαντ, Μπαχρέιν, Νιγηρία και Νότιο Σουδάν.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 44η θέση, ωστόσο μεταξύ των 35 αναπτυγμένων χωρών του ΟΟΣΑ είναι 4η από το τέλος, πάνω από την Κορέα, το Μεξικό και την Τουρκία. Η ανάλυση της Oxfam κατατάσσει τη χώρα μας 35η στον κόσμο για τις δημοσιονομικές της πολιτικές, 128η για τις φορολογικές και 40ή για τις εργασιακές.

Από τις υπόλοιπες χώρες οι ΗΠΑ ξεχωρίζουν σαν τη μύγα μες στο γάλα. Είναι τελευταίες μεταξύ των πλούσιων χωρών του G7 ενώ στο πεδίο των εργασιακών δικαιωμάτων βρίσκονται -εξαιτίας των αντισυνδικαλιστικών πολιτικών και του πολύ χαμηλού κατώτατου μισθού- πίσω από 17 φτωχές χώρες μεταξύ των οποίων η Σιέρα Λεόνε και η Λιβερία.

Η κυβέρνηση Τραμπ, που από το 2017 μείωσε δραστικά τους φόρους προς όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων και των πλουσίων, παρείχε μόνο προσωρινή ανακούφιση στους ευάλωτους εργαζόμενους με το πακέτο τόνωσης Απριλίου. Τα ευρήματα του δείκτη εντείνουν τις ευρύτερες ανησυχίες της Oxfam ότι η πανδημία δοκιμάζει ένα σύστημα υγείας από το οποίο παραμένουν αποκλεισμένοι εκατομμύρια φτωχοί Αμερικανοί, χτυπώντας περισσότερο τις κοινότητες των μαύρων και των Λατίνων. Μόνο 1 στα 10 μαύρα νοικοκυριά έχει ασφάλεια υγείας έναντι με 7 στα 10 λευκά.

Αξιοσημείωτο είναι ακόμα και το γεγονός ότι, ενώ κάποιες χώρες έκαναν θετικά βήματα για τη μείωση της ανισότητας πριν από την πανδημία -η Ν. Κορέα αύξησε τον κατώτατο μισθό, οι Μποτσουάνα, Ταϊλάνδη και Κόστα Ρίκα αύξησαν τις δαπάνες για την υγεία, η Ν. Ζηλανδία δημιούργησε κονδύλι για την αντιμετώπιση της φτώχειας και της ανισότητας-, πολλές χώρες δεν έκαναν τίποτα και άλλες οπισθοδρόμησαν.

Αρκετές από τις χώρες που βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης, όπως η Γερμανία, η Δανία, η Νορβηγία και η Βρετανία, έχουν κάνει πίσω στις πολιτικές μείωσης της ανισότητας, όπως η προοδευτική φορολόγηση, εδώ και δεκαετίες. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι βέβαια άμοιρη του εναγκαλισμού των κυβερνήσεών τους με τον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό.