ΑΝΑΛΥΣΗ
Εκτεθειμένη σε απανωτές αποκαλύψεις για το σκάνδαλο των «χρυσών» διαβατηρίων η κυπριακή κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη διανύει την πιο απελπιστική περίοδο της θητείας της. Η αποδοκιμασία γίνεται πιο έντονη σε κάθε προσπάθεια του Προεδρικού για συγκάλυψη των επιλογών του στο λεγόμενο «Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα» (ΚΕΠ) έναντι πολιτογραφήσεων. Μια δήλωση «ανάληψης ευθύνης» από την πλευρά του προέδρου δεν είναι αρκετή, πόσο μάλλον η σκόπιμη μετάθεση ή διάχυση της ευθύνης σε άλλους, όπως έκανε το τηλεοπτικό διάγγελμά του την Πέμπτη (28/1).
Τα πράγματα δείχνουν να χειροτερεύουν για τον πρόεδρο όσο υπουργοί του, πρώην και νυν, αποκαλύπτουν ότι γνώριζαν και προειδοποιούσαν για το σαθρό ΚΕΠ. Ο ίδιος ο Ν. Αναστασιάδης επέμενε την Πέμπτη να υποβαθμίζει το μέγεθος του σκανδάλου των μαζικών πολιτογραφήσεων – τουλάχιστον 6.700 «χρυσά» διαβατήρια με συνολικό τζίρο που υπολογίζεται στα 7-9 δισεκατομμύρια ευρώ.
Εκανε λόγο για «αδυναμίες και κενά», ενώ κατηγόρησε όσους τον επικρίνουν ότι ενέχεται προσωπικά στο σύστημα διαφθοράς. Την ίδια ώρα δεν έδωσε όμως καμία απάντηση για τα ταξίδια στις Σεϊχέλες, τον Σαουδάραβα φίλο του ή τα διαβατήρια του δικηγορικού γραφείου των θυγατέρων του. Μίλησε για «μεγιστοποίηση ενός προβλήματος», ισχυριζόμενος ότι «παρά τις αυστηροποιήσεις, τις τροποποιήσεις δεν απετράπη η κατάχρηση ή οι εγκληματικές ενέργειες από μια μερίδα επιτήδειων».
Από τις καταθέσεις στη Διερευνητική Επιτροπή του νυν υπουργού Οικονομικών Κ. Πετρίδη, που διετέλεσε και υπουργός Εσωτερικών, του πρώην Χ. Γεωργιάδη και του πρώην υπουργού Εσωτερικών Σ. Χάσικου προκύπτει η ακριβώς αντίθετη εικόνα – ένα σύστημα πολιτογραφήσεων που λειτουργούσε ως «όχημα» της εκτεταμένης διαφθοράς.
Το υπουργικό συμβούλιο λειτουργούσε ως ένα τυπικό όργανο νομιμοποίησης των διαβατηρίων, αφού οι εγκρίσεις γίνονταν «χωρίς συζήτηση», παρά το γεγονός ότι οι αρμόδιοι υπουργοί είχαν σοβαρές επιφυλάξεις και ένα κύκλωμα συμφερόντων και παρεμβάσεων οργίαζε γύρω τους. Οι περιγραφές αυτές για το τι συνέβαινε στο υπουργικό -το ανώτατο πολιτικό και εκτελεστικό σώμα του κράτους- δημιουργούν βάσιμα την υποψία ότι τα μέλη της κυβέρνησης ακολουθούσαν γραμμή συγκατάνευσης σε αυτό που καθόρισε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ως ο πολιτικός τους προϊστάμενος και… ιθύνων νους των «χρυσών» διαβατηρίων.
Υπό άλλες συνθήκες, σε μια φυσιολογική χώρα όσα αποκαλύπτονται θα ήταν αρκετά για να τεθούν μείζονα πολιτικά θέματα για τον ίδιο τον Ν. Αναστασιάδη. Ανάλογοι είναι και οι συνειρμοί που δημιούργησε στην κατάθεσή του στη Διερευνητική ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, ο οποίος επίσης εμπλέκεται στην υπόθεση του διαβατηρίου του Μαλαισιανού φυγόδικου ως αποδέκτης «εισφοράς» και μεσάζων για την επένδυσή του – μια βίλα σε εκκλησιαστική γη.
Παρά ταύτα ο πρόεδρος Αναστασιάδης συνεχίζει να διατείνεται ότι θα… πατάξει τη διαφθορά κάνοντας εξαγγελίες μέτρων χθες Παρασκευή. Είναι παραμονές της δικής του παρουσίασης ενώπιον της Διερευνητικής Επιτροπής την ερχόμενη Τρίτη (2/2) και ενδεχομένως επιχειρεί επικοινωνιακά να διαχειριστεί την καχύποπτη κοινή γνώμη. Μπορεί με τέτοιες κινήσεις να γίνει πειστικός;
Μια μεγάλη μερίδα πολιτών δείχνει να έχει χάσει την εμπιστοσύνη του προς το πρόσωπο του προέδρου. Ούτε το αυξημένο κύρος του θεσμού, ούτε τα προνόμια που διαθέτει, ούτε η μεταχείριση που τυγχάνει από τα ΜΜΕ επαρκούν για να καλύψουν τη διάχυτη δυσφορία. Αρκετοί πολίτες πρόθυμα παίρνουν θέση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να εκφράσουν ανοιχτά την απαξίωσή τους. Δεν είναι τυχαίο ότι σε κάθε ανάρτηση του Ν. Αναστασιάδη τους τελευταίους μήνες ακολουθούν συντριπτικά σε αριθμούς χλευαστικά σχόλια – μια συνεχής καταγραφή της πολιτικής φθοράς που φαίνεται να τον φέρνει στο τέλος της σταδιοδρομίας του με τη λήξη της θητείας του σε 2 χρόνια.
Αντιστροφή των όρων
Οι αντιδράσεις σήμερα για την έκταση της διαφθοράς μπορούν να χαρακτηριστούν «μικρή επανάσταση» μπροστά στο πέπλο σιωπής και συγκάλυψης που επιβλήθηκε από το Προεδρικό για 8 χρόνια σε κάθε τι αφορούσε τα «χρυσά» διαβατήρια.
Προηγουμένως οι λίγοι δημόσιοι επικριτές του προέδρου και της κυβέρνησής του έπρεπε να υποβληθούν σε… ιερά εξέταση: Γιατί ρωτάς; Θέλεις να πλήξεις την οικονομία; Μια σειρά θεσμικοί φορείς του κράτους συντάχθηκαν με την κυβέρνηση, όπως και ισχυροί οικονομικοί παράγοντες. Τα πλείστα κυπριακά ΜΜΕ αναμετέδιδαν το αφήγημα χωρίς καμία διερεύνηση: ποιοι πολιτογραφούνται, ποιο το όφελος, πώς επιμερίζεται;
Σήμερα είναι παραδεκτό ότι δεν γινόταν κανένας ουσιαστικός έλεγχος, ούτε δέουσα επιμέλεια, ούτε αξιολόγηση του λεγομένου ΚΕΠ έναντι πολιτογραφήσεων ως προς το πραγματικό όφελος στην οικονομία. Μια έκθεση συντάχθηκε μόλις το 2019 και καταγράφει το αντίθετο όσων εξακολουθεί να διακηρύσσει ο Ν. Αναστασιάδης! Το υπουργείο Οικονομικών καταγράφει ότι ευνοήθηκε ένας στενός κύκλος συμφερόντων, όχι γενικά η οικονομία, και προκλήθηκε στρέβλωση της αγοράς. Το ίδιο καταγράφει σε έκθεσή της και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι άγνωστο ποιες δοσοληψίες και συναλλαγές εκτελέστηκαν στον τζίρο των πολλών δισ.
Η κοινή γνώμη θα δυσκολευτεί πολύ να διαγράψει τον ρόλο που έπαιξε ο ίδιος ο πρόεδρος Αναστασιάδης στη δημόσια υπεράσπιση των «χρυσών» διαβατηρίων. Η προσχηματική «ανάληψη ευθύνης» που έκανε και στο βαρύ 30λεπτο διάγγελμά του την Πέμπτη δεν απαντά τα προφανή ερωτήματα που θέτουν οι πολίτες, είτε αυτά αφορούν τους απατεώνες κατόχους διαβατηρίων, είτε τα ταξίδια στις Σεϊχέλες, είτε το τζετ του Σαουδάραβα φίλου του προέδρου.
Τώρα οι όροι του παιχνιδιού αντιστράφηκαν, γιατί η κοινή γνώμη αναμένει από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να δώσει τις απαντήσεις. Δεν είναι πειστικός ούτε όταν επιχειρεί να περιορίζει το ζήτημα στην τρέχουσα διελκυστίνδα κυβέρνησης – αντιπολίτευσης. Ο διεθνής διασυρμός και η εν εξελίξει νομική δίωξη στο Δικαστήριο Ε.Ε. προκάλεσαν ανυπολόγιστη ζημιά στον τόπο και κανένας δεν τον πιστεύει ότι μπορεί να αλλάξει το σαθρό σύστημα του οποίου έγινε μέρος: «Είπα στον πρόεδρο να σταματήσουμε να κλέβουμε» είπε στην Διερευνητική σε μια έκλαμψη ειλικρίνειας ο αρχιεπίσκοπος.
Η ακρόαση της Τρίτης
Η κλήτευση του Ν. Αναστασιάδη στη Διερευνητική Επιτροπή την ερχόμενη εβδομάδα θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον. Στα ζητήματα πολιτικής ο Κύπριος πρόεδρος θα χρειαστεί να εξηγήσει ποιος επεξεργάστηκε τεχνικά τις πρόνοιες του ΚΕΠ και βγήκε τόσο επιρρεπές σε καταχρήσεις, ποιες ασφαλιστικές δικλίδες έπρεπε να περιληφθούν, ποιος έλεγχε τις διαδικασίες μαζικής ροής και έγκρισης αιτήσεων.
Πάντως είναι άξιον απορίας πώς το σύστημα εξουσίας υπό τον Ν. Αναστασιάδη εξουδετέρωσε όλες τις πολιτικές και θεσμικές αντιστάσεις ενός κατά τα άλλα οργανωμένου κράτους, ελέγχοντας ακόμα και το πρόσωπο που τηρεί το αρχείο αιτήσεων ώστε να είναι και αυτό από το οικογενειακό του περιβάλλον.
Το επιχείρημα ότι το ΚΕΠ αφέθηκε να γίνει έρμαιο καταχρήσεων επιδεινώνει τη θέση του ίδιου του προέδρου. Δεν μερίμνησε να διαφυλάξει τη θέση του σε πρόδηλες αποφάσεις του υπουργικού που συνεπάγονται για τον ίδιο σύγκρουση συμφερόντων: το δικηγορικό γραφείο των θυγατέρων του, επιβεβαιωμένο για τουλάχιστον 57 αιτήσεις «χρυσών» διαβατηρίων τις οποίες ενέκρινε, ενώ για πολλές άλλες περιπτώσεις ενδεχομένως να επωφελήθηκαν και οι γαμπροί του ως εργολάβοι κατασκευών, πύργων και επαύλεων. Στην δε ευρύτερη εικόνα περιλαμβάνονται επίσης συνέταιροι, φίλοι, συγγενείς, άλλα πολιτικά πρόσωπα εν ενεργεία ή πρώην.
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
Πηγή
Author:
