Παραλογισμός, καταστολή και πρόστιμα για τα αιολικά στην Ανδρο

Aυτά που συμβαίνουν στην Ανδρο το τελευταίο χρονικό διάστημα προκειμένου να ξεκινήσει πάση θυσία η μετατροπή ολόκληρου του νησιού σε εργοστάσιο της αιολικής βιομηχανίας αποτελούν παραβίαση, καταστρατήγηση, προσβολή, υποτίμηση και κοροϊδία κάθε έννοιας της θεσμοθετημένης περιβαλλοντικής προστασίας. Και, απ’ ό,τι φαίνεται, αυτό αποτελεί έναν καλό λόγο για την απόπειρα ποινικοποίησης του αγώνα των κατοίκων του νησιού, που αντιδρούν στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών, μη εξαιρουμένων και φορέων όπως το Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Διάτρητες ορνιθολογικές μελέτες αποτέλεσαν τον δούρειο ίππο για να δοθεί το πράσινο φως στην κατασκευή δύο αιολικών σταθμών (ΑΣΠΗΕ) με 11 ανεμογεννήτριες στη νότια Ανδρο στις περιοχές Φραγκάκι – Ράχη Ξηροκόμπι, εντός περιοχής του δικτύου Natura 2000 και σε απόσταση 600 μέτρων ανεμογεννήτριας από φωλιά σπιζαετού, είδος απειλούμενο με εξαφάνιση και στη χώρα μας. Το νησί της Ανδρου φιλοξενεί τρία ζευγάρια σπιζαετού, γεγονός που το καθιστά μία από τις σημαντικότερες περιοχές για το είδος στην Ελλάδα, αν αναλογιστεί κανείς ότι συνολικά διαβιούν 100-140 ζευγάρια στον ελλαδικό χώρο, με μειούμενη τάση.

Στη θέση Φραγκάκι οι εργασίες για την κατασκευή του ενός αιολικού σταθμού με 5 ανεμογεννήτριες από την εταιρεία Greek Wind Power ξεκίνησαν στις αρχές Νοεμβρίου σε μια περιοχή που, ακριβώς λόγω της μεγάλης σημασίας της για τον σπιζαετό, περιλαμβάνεται στις περιοχές του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «LIFE – Διατήρηση και Διαχείριση του Πληθυσμού του Σπιζαετού στην Ανατολική Μεσόγειο», στο οποίο συμμετέχει ως εταίρος και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οπως διαπιστώνεται από τις εργασίες πεδίου που έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE για τον Σπιζαετό, οι ΑΣΠΗΕ χωροθετούνται ακριβώς στην επικράτεια του σπιζαετού.

«Με αφετηρία τη διαθέσιμη επομένως επιστημονική γνώση, την κοινή λογική αλλά και τα προβλεπόμενα της νομοθεσίας, θα περίμενε κανείς πως οι αδειοδοτήσεις δύο ΑΣΠΗΕ σε μια τόσο σημαντική περιοχή θα είχαν μηδενικές πιθανότητες πραγμάτωσης.

Αντιθέτως, τα έργα εγκρίθηκαν (!), παρά το γεγονός ότι οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί από το 2011 και έπειτα στην περιοχή πάσχουν από σωρεία ελλείψεων δεδομένων και μεθοδολογικών σφαλμάτων, όπως περιγράφεται αναλυτικά στη σχετική επιστολή του Προγράμματος LIFE προς το ΥΠΕΝ και τις λοιπές αρμόδιες αρχές τον Σεπτέμβριο του 2020.

Ενδεικτικά, παρά τον εντοπισμό φωλιάς σπιζαετού σε απόσταση 600 μέτρων από ανεμογεννήτρια, οι μελετητές καταλήγουν, μεταξύ άλλων, ότι η λειτουργία του ΑΣΠΗΕ δεν θα επηρεάσει αρνητικά το είδος ή τον βιότοπό του!», επισημαίνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

Απ’ όλα αυτά τα αδιανόητα δεν θα μπορούσε να λείψει ο παραλογισμός όταν την ίδια στιγμή που χρηματοδοτούνται προγράμματα προστασίας προστατευόμενων ειδών από την Ευρωπαϊκή Ενωση, με την επίσημη συμμετοχή του υπουργείου Περιβάλλοντος – Ελληνικού Κράτους, ταυτόχρονα εγκρίνονται έργα που αποτελούν ευθεία απειλή για τα συγκεκριμένα είδη και συνεπάγονται μετά βεβαιότητας τον εκτοπισμό τους.

Ξεκίνησαν οι μπουλντόζες

Τον περασμένο Μάρτιο 11 εκπρόσωποι φορέων του νησιού διαπίστωσαν τη διάνοιξη δρόμων προς την περιοχή που οδηγεί στο υπό κατασκευή πάρκο ανεμογεννητριών στη θέση Φραγκάκι και, δίχως να καταγγέλλουν κάποιον ονομαστικά, υπέβαλαν αίτηση προς διάφορες δημόσιες αρχές, προκειμένου να εξετάσουν το ενδεχόμενο εκτέλεσης εργασιών εγκατάστασης του αιολικού σταθμού ή των συνοδευτικών του έργων σε περίοδο αναπαραγωγής της ορνιθοπανίδας, κάτι που απαγορεύεται σύμφωνα με το ΣτΕ.

Αρνούμενη κάθε σχέση με τις εργασίες, η Greek Wind Power κατέθεσε μήνυση στις 31/7 για ψευδή καταμήνυση σε όσους έκαναν την αναφορά, μεταξύ των οποίων και του επιστημονικού υπεύθυνου του συντονιστή Φορέα του προγράμματος LIFE, που είναι το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ολοι τους χαρακτηρίζονται από την εταιρεία ως ψεύτες, κακόβουλοι και υποκριτές οικολόγοι.

Στις αρχές Νοεμβρίου, οι μπουλντόζες ξεκίνησαν τις εκσκαφές για τις πρώτες ανεμογεννήτριες στην περιοχή. Οι εργασίες ξεκίνησαν παρόλο που εκκρεμεί εκδίκαση προσφυγής στο ΣτΕ κατά της άδειας εγκατάστασης από τις 31 Ιουλίου, αλλά και αίτημα αναστολής εργασιών στο ΣτΕ από τις 14 Σεπτεμβρίου που, όμως, δεν έχουν εκδικαστεί μέχρι σήμερα, αφού μόλις πρόσφατα ορίστηκε εισηγητής και για τις δύο υποθέσεις.

Σημειωτέον, ισχύουν και οι ομόφωνες αποφάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου και του Δημοτικού Συμβουλίου Ανδρου τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2019 αντίστοιχα, με τις οποίες έχει αποφασιστεί να ανασταλούν όλες οι εργασίες και άδειες εγκατάστασης αιολικών πάρκων στο νησί έως ότου εκπονηθούν εξειδικευμένες χωροταξικές μελέτες για τα νησιά. Πέραν αυτών, εκκρεμεί απάντηση των αρμοδίων υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχετικό αίτημα του Προγράμματος LIFE για την Προστασία του Σπιζαετού στην ανατολική Μεσόγειο, το οποίο εξετάζεται.

Στις 15 Νοεμβρίου εθελοντές του μη κερδοσκοπικού φορέα Ερευνητικό Κέντρο Ανδρου πραγματοποίησαν αυτοψία στην περιοχή των εργασιών στο πλαίσιο της δράσης «Άνδρου Διαδρομές». Δημοσιοποίησαν φωτογραφίες που αποδείκνυαν την εκτενή κατεδάφιση ιστορικών ξερολιθιών στο μονοπάτι 19, καθιζήσεις και πτώσεις της ξερολιθιάς και ζημιές στη σηματοδότηση.

Εντωμεταξύ, ειδοποίησαν το Αστυνομικό Τμήμα Ανδρου, από το οποίο δηλώθηκε πως δεν υπήρχε επαρκές προσωπικό, ότι ο δρόμος ήταν δύσβατος και δεν μπορούσαν να μεταβούν στο σημείο. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι μέσα σε 11 χρόνια, στο πλαίσιο της δράσης «Andros Routes», διανοίχθηκε, σηματοδοτήθηκε, αναδείχθηκε και συντηρήθηκε ένα δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών έκτασης 180 χιλιομέτρων που εκτείνεται σε ολόκληρη την Ανδρο.

Το 2015 το εγχείρημα Andros Routes απέσπασε την ευρωπαϊκή πιστοποίηση της συνεχόμενης διαδρομής 100 χιλιομέτρων που διατρέχει την Ανδρο από Βορρά προς Νότο και διέρχεται από σημαντικά μνημεία και τοπία του νησιού, γεγονός που ανέδειξε την Ανδρο ως έναν από τους κορυφαίους προορισμούς στην Ευρώπη για πεζοπορία. Και βέβαια, δεν μπορεί να παραβλεφθεί το γεγονός ότι η τέχνη της ξερολιθιάς έχει ενταχθεί στον κατάλογο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Η ανεπάρκεια της αστυνομίας στις 15/11 αναπληρώθηκε αντιστρόφως ανάλογα δυο μέρες αργότερα, όταν εθελοντές του εγχειρήματος μετέβησαν εκ νέου στην περιοχή προκειμένου να συμπληρώσουν τη σήμανση του μονοπατιού. Αναχωρώντας με αυτοκίνητα και σε ερημικό σημείο τούς σταμάτησε ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Ανδρου που επέβαινε σε Ι.Χ. αυτοκίνητο και με πολιτικά, ζητώντας τους δικαιολογητικά μετακίνησης. Αν και του τα επέδειξαν, δεν τα αποδέχθηκε παρότι ήταν τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία και, μετά την άφιξη περιπολικού, καταλόγισε πρόστιμα.

Δεδομένου ότι, αν μη τι άλλο, προξένησε απορία η καταρχήν ατομική παρουσία του διοικητή του ΑΤ Ανδρου στην… ερημιά του Θεού, γύρω στα 30 χιλιόμετρα μακριά από την έδρα του στη Χώρα του νησιού, καθώς και το από ποιον ειδοποιήθηκε, τοπικός ιστότοπος επιχείρησε να μαζέψει τα ασυμμάζευτα.

Επικαλούμενος την ύπαρξη μόνο 5 διαθέσιμων αστυνομικών που περιπολούν και επιβλέπουν για τα περιοριστικά μέτρα, δικαιολόγησε τον κύριο διοικητή που περνά αρκετές ώρες στους δρόμους του νησιού. Τριγυρνώντας, λοιπόν, στους δρόμους έφτασε και στην ερημιά που… «μοιράζουν οι κλέφτες τα ρούχα τους» και τσάκωσε τους ακτιβιστές, όπως κατ’ ανάλογο τρόπο εντόπισε και ένα κατάστημα που ήταν παράνομα ανοιχτό στη Χώρα.

Καθώς η τραγελαφικότητα συνοδεύει την ασυδοσία, η υπόθεση ολοκληρώθηκε με την κατάθεση ενστάσεων από τους εθελοντές για τη διαγραφή των προστίμων μαζί με βεβαιώσεις από την ΕΡΓΑΝΗ για το σύννομο των μετακινήσεών τους που, όμως, απορρίφθηκαν από τον… ίδιο τον αστυνομικό διοικητή που επέβαλε το πρόστιμο!

Απόπειρα ποινικοποίησης

Και κορυφώθηκε με νέο δημοσίευμα από τον ίδιο τοπικό ιστότοπο με τίτλο «Πιέσεις και έμμεσες απειλές για το πρόστιμο στον αστυνομικό διοικητή Ανδρου», κυριότερη εκ των οποίων αναφέρεται η… επικοινωνία δικηγόρου των εθελοντών με το Αστυνομικό Τμήμα και τον διοικητή του. Γεγονός που επέφερε την έκδοση ανακοίνωσης της Ενωσης Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου που μιλά παντελώς ατεκμηρίωτα –αφού κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από πουθενά– για στοχοποίηση του αστυνομικού διοικητή Ανδρου από τους εθελοντές.

Ωστόσο, η απόπειρα ποινικοποίησης του αγώνα των Ανδριωτών που αντιδρούν στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών δεν σταματά εδώ, καθώς το Λιμεναρχείο Γαυρίου σχημάτισε ποινική δικογραφία κατ’ επιλογή για 30 άτομα για τις συγκεντρώσεις που είχαν πραγματοποιηθεί στο λιμάνι Γαυρίου στις 23 και στις 26 Μαΐου με αφορμή την άφιξη δυο πλοίων που μετέφεραν εξοπλισμό –και για την ακρίβεια σαβούρα ανταλλακτικών από τα Ψαρρά– για αιολικό σταθμό της ΔΕΗ στο νησί, ηλικίας 32 χρόνων, για τον οποίο υπήρχαν διαβεβαιώσεις ότι θα τερματιστεί η λειτουργία του.

Στους 30 είχε προηγηθεί η επιβολή προστίμων για παρεμπόδιση ασφαλούς φορτοεκφόρτωσης εμπορευμάτων και για μη συμμόρφωση με τις εντολές της λιμενικής αρχής.

Το παράδοξο που προκύπτει είναι ότι, αν και στις προαναφερόμενες δύο συγκεντρώσεις συμμετείχαν περίπου 200 και 100 άτομα αντίστοιχα, τυλίγεται σε μια κόλλα χαρτί μια μικρή ομάδα ανθρώπων, κάποιοι εκ των οποίων ανήκουν σε αντιπολιτευόμενες παρατάξεις της παρούσας δημοτικής αρχής ή ανήκουν στη δημοτική Επιτροπή Αγώνα για τις ανεμογεννήτριες ή απλά είναι ενεργοί πολίτες-δημότες με ανεπτυγμένη κοινωνική και περιβαλλοντική δραστηριότητα.

Αξιοσημείωτη είναι η μεταστροφή του δημάρχου Ανδρου Δημήτρη Λοτσάρη ως προς την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών στο νησί, αφού τον περασμένο Ιούλιο ανακοίνωσε την αποχώρησή του μαζί με τους συνεργάτες του από την Επιτροπή Αγώνα Ανδρου ενάντια στις ανεμογεννήτριες. Εστιάζει πλέον την αντίθεσή του μόνο στην τοποθέτηση αιολικών πάρκων των ομίλων Κοπελούζου και Μυτιληναίου στο κέντρο του νησιού και αποδέχεται ως τετελεσμένη την εγκατάσταση των αιολικών σταθμών στο Φραγκάκι και στον Μαραθιά, βόρεια του νησιού, δεδομένου ότι έχουν εγκεκριμένες άδειες.