Παγκόσμια εργοδοτική απανθρωπιά

Οπισθοδρόμηση και βαρβαρότητα επιφέρει στις εργασιακές σχέσεις η πανδημία του κορονοϊού. Η συρρίκνωση της δραστηριότητας και της κερδοφορίας οδηγεί αυξανόμενα αρκετές επιχειρήσεις σε καταστρατήγηση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων και συμπεριφορές παλιανθρωπιάς.

Στο Κατάρ, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στη Σαουδική Αραβία -τρεις από τις πιο πλούσιες χώρες της Ασίας και του κόσμου- συντελείται τους τελευταίους μήνες μια πρωτοφανής σε κλίμακα «κλοπή μισθών». Δεκάδες επιχειρήσεις έχουν σταματήσει να πληρώνουν μισθούς και θεσμοθετημένα από τις κυβερνήσεις του Κόλπου επιδόματα, αφήνοντας χιλιάδες χαμηλόμισθους μετανάστες εργαζόμενους στην τύχη τους, νηστικούς, εξαθλιωμένους, σε κοιτώνες εκατοντάδων κρεβατιών και χωρίς ναύλα για να επιστρέψουν στις πατρίδες τους.

Σχετική έρευνα της οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων Equidem αποκαλύπτει ότι με το ξέσπασμα της πανδημίας την περασμένη άνοιξη αρκετές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή -κυρίως υπεργολάβοι- προέβησαν σε μαζικές απολύσεις εμιγκρέδων υπαλλήλων τους χωρίς να προηγηθεί προειδοποίηση. Ψαλίδισαν ακόμη μισθούς ή έθεσαν χιλιάδες εξ αυτών σε καθεστώς αναγκαστικής άδειας άνευ αποδοχών.

Παράλληλα, αρνήθηκαν την καταβολή οφειλόμενων μισθών και αποζημιώσεων ενώ υποχρέωσαν αρκετούς να πληρώνουν οι ίδιοι τα αεροπορικά τους εισιτήρια για την επιστροφή στα σπίτια τους. Χιλιάδες εργάτες παραμένουν έτσι απλήρωτοι επί μήνες, χωρίς τα αναγκαία για να τραφούν, ενώ όσοι εξ αυτών τολμούν να διαμαρτυρηθούν ξυλοφορτώνονται αγρίως.

Στο Κατάρ εργάζονται περί τα 2 εκατ. εργάτες κυρίως από τη Ν. Ασία, αρκετοί εξ αυτών σε κατασκευαστικά έργα που πραγματοποιούνται εκεί ενόψει του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου το 2022.

Η κυβέρνηση του Κατάρ υποχρέωσε τον Μάρτιο τις επιχειρήσεις να συνεχίσουν να πληρώνουν τους εργάτες κατά τη διάρκεια της καραντίνας και δημιούργησε ειδικό σχήμα ενίσχυσης των επιχειρήσεων, όμως ελάχιστες από αυτές συμμορφώθηκαν. Αργότερα επέτρεψε σε όσες επιχειρήσεις διέκοψαν τη λειτουργία τους να θέσουν τους εργαζόμενους σε καθεστώς αναγκαστικής άδειας ή να καταγγείλουν τις συμβάσεις τους, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρήσουν τις απαιτήσεις της εργατικής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένης της προειδοποίησης πριν από την απόλυση και της καταβολής των εκκρεμών παροχών. Η έκθεση δείχνει ότι αρκετές εταιρείες ερμήνευσαν όπως ήθελαν αυτήν την ντιρεκτίβα ή την αγνόησαν.

Σύμφωνα με καταγγελίες, σε μία μόνο κατασκευαστική απολύθηκαν επί τόπου στα γιαπιά όπου δούλευαν και χωρίς ειδοποίηση πάνω από 2.000 εμιγκρέδες εργάτες, οι περισσότεροι χωρίς καταβολή δεδουλευμένων και αποζημίωσης. Οι αρμόδιες αρχές από την πλευρά τους, υιοθετώντας πρακτικές φυλετικών διακρίσεων, έκαναν τα στραβά μάτια στις παρανομίες των εταιρειών. Ενώ υποχρέωσαν τις εταιρείες να συνεχίσουν να καταβάλλουν μισθούς και επιδόματα στους γηγενείς εργαζόμενους, για τους ξένους αδιαφορούν.

Την ίδια στιγμή η αδιαφορία εργοδοτών για τους κινδύνους από τον Covid-19 στους χώρους εργασίας όπου υπάρχει φυσική παρουσία παραμένει. Η πανδημία επανακάμπτει στη Μαλαισία λόγω της εγκληματικής αδιαφορίας για κανόνες προστασίας που έδειξε η διοίκηση κορυφαίας βιομηχανίας της χώρας. Χιλιάδες εργάτες βρέθηκαν θετικοί στον κορονοϊό και οι αρχές έκλεισαν περισσότερα από 20 εργοστάσιά της τις προηγούμενες ημέρες. Η ειρωνεία είναι ότι η εταιρεία, η Top Glove, είναι η μεγαλύτερη κατασκευάστρια ιατρικών γαντιών του κόσμου, προϊόν του οποίου η χρήση συνιστάται ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο για την προστασία από τον κορονοϊό.

Η Microsoft και το εργαλείο βαθμολογίας της παραγωγικότητας

Την ίδια περίπου στιγμή, η επέκταση της εξ αποστάσεως εργασίας και της τηλεργασίας κλιμακώνει τη διαδικασία επιτήρησης των εργαζομένων. Αρκετές εταιρείες, υιοθετώντας νέες, πιο επεμβατικές εφαρμογές, προσπαθούν να εποπτεύσουν όλο και πιο πολύ τους εργαζόμενους που δουλεύουν γι’ αυτές από το σπίτι τους. Πρακτικές επιτήρησης μέσω λογισμικού που είναι ήδη γνωστές σε εργοστάσια και τηλεφωνικά κέντρα επεκτείνονται με γοργούς ρυθμούς σε όλες σχεδόν τις εργασίες γραφείου, παραβιάζοντας ενίοτε κάθε έννοια ιδιωτικότητας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η συνεχής παρακολούθηση στον χώρο εργασίας αποτελεί ψυχολογική κακοποίηση. Θέτει τους εργαζόμενους σε συνεχή ανησυχία, αφού πρέπει να δείχνουν απασχολημένοι για χάρη των στατιστικών μεγεθών που αξιοποιούνται από το λογισμικό της εταιρείας. Αρκετός κόσμος έχει ήδη αρχίσει να αντιδρά σε αυτή τη βαρβαρότητα.

Εντονη κριτική ασκείται στο πρόγραμμα Microsoft 365 που κυκλοφόρησε ο ομώνυμος κολοσσός λογισμικού του Μπιλ Γκέιτς πέρυσι σε αντικατάσταση του Office 365 και πιο συγκεκριμένα για το εργαλείο βαθμολογίας της παραγωγικότητας (Productivity Score), που όπως καταγγέλλεται επιτρέπει στις διευθύνσεις των επιχειρήσεων να ανιχνεύουν τη δραστηριότητα των υπαλλήλων τους σε ατομικό επίπεδο.

Η Microsoft ισχυρίζεται από την πλευρά της ότι το εν λόγω εργαλείο του 365 έχει σχεδιαστεί για την παροχή μιας εικόνας για το πώς λειτουργεί μια επιχείρηση, την αναφορά συγκεντρωτικών πληροφοριών για τα πάντα, από τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου έως την ποσοστιαία σύνδεση με το δίκτυο, προκειμένου να αποτυπώνεται η συνολική παραγωγικότητα του γραφείου σε περίοδο 28 ημερών και όχι ατομικά και καθημερινά με στόχο την επιτήρηση των εργαζομένων.

Από προεπιλογή όμως, αντιτείνουν οι ερευνητές, οι αναφορές που παρέχει το εργαλείο βαθμολογίας της παραγωγικότητας του 365 επιτρέπουν στους μάνατζερ των επιχειρήσεων λεπτομερή έρευνα των δεδομένων που αφορούν μεμονωμένους υπαλλήλους, και πιο συγκεκριμένα να βρίσκουν ποιοι συμμετέχουν λιγότερο στις ομαδικές συζητήσεις της εταιρείας, στέλνουν λιγότερα emails ή δεν συν-εργάζονται επαρκώς στα κοινά έγγραφα. «Οι εργοδότες εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τα μετα-δεδομένα που καταγράφονται από το λογισμικό και τις εφαρμογές του με σκοπό την ανάλυση της απόδοσης και τον αλγοριθμικό έλεγχο. Η Microsoft τους παρέχει τα εργαλεία», υπογραμμίζει ο Αυστριακός ερευνητής Γούλφι Κριστλ.