Οι φωνές των Αμερικανίδων θα ακούγονται πιο δυνατά

Εκατό χρόνια μετά την αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου των γυναικών στις ΗΠΑ (για τις μαύρες αυτό έγινε πραγματικότητα μόλις το 1965), μπορεί στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου να αναμετρήθηκαν για την προεδρία δύο λευκοί εβδομηντάρηδες άντρες, αλλά οι γυναίκες κατέκτησαν ιστορικές νίκες. Με πρώτη την κατάκτηση της αντιπροεδρίας από την Κάμαλα Χάρις, την πρώτη γυναίκα, πρώτη κόρη μεταναστών, πρώτη έγχρωμη που φτάνει στο αξίωμα.

H Κάμαλα Χάρις έγραψε ιστορία και το ίδιο συμβαίνει με το Κογκρέσο που προέκυψε από αυτές τις εκλογές. Φέτος δεν σημειώθηκε μόνο ρεκόρ υποψηφιοτήτων –με 318 γυναίκες να διεκδικούν ένα έδρανο στην ομοσπονδιακή Βουλή και τη Γερουσία–, αλλά και ρεκόρ εκλογής τους. Οταν τον προσεχή Ιανουάριο θα συσταθεί σε σώμα το νέο Κογκρέσο, θα είναι το πιο ισότιμο από άποψη φύλου στην ιστορία του θεσμού. Εν αναμονή των οριστικών αποτελεσμάτων, θα υπάρχουν τουλάχιστον 141 γυναίκες στα συνολικά 535 μέλη Βουλής και Γερουσίας, δηλαδή ποσοστό 26,4% από 127 (23,7%) στο απερχόμενο Κογκρέσο. Από αυτές, 105 είναι Δημοκρατικές και 36 Ρεπουμπλικανές.

Πρόκειται για μια εκλογική αναμέτρηση που έσπασε επίσης ρεκόρ συμμετοχής έγχρωμων γυναικών τόσο στις υποψηφιότητες όσο και ανάμεσα στα εκλεγμένα μέλη του Κογκρέσου. Σύμφωνα με επικαιροποιημένα στοιχεία του Κέντρου Αμερικανίδων και Πολιτικής του Πανεπιστημίου Ράντγκερς, τουλάχιστον 50 έγχρωμες γυναίκες (46 Δημοκρατικές και 4 Ρεπουμπλικανές) θα μετέχουν στο σώμα το 2021 από 48 στο απερχόμενο. Ηδη στη Βουλή έχουν εξασφαλίσει την εκλογή τους 47 έγχρωμες γυναίκες (43 Δ και 4 Ρ) εκ των οποίων 25 (όλες Δημοκρατικές) είναι μαύρες · 13 είναι Λατίνες (10 Δ και 3 Ρ) · 7 (6 Δ και 1 Ρ) είναι ασιατικής καταγωγής · 2 (Δημοκρατικές) είναι ιθαγενείς και 1 (και πάλι Δημοκρατική) με καταγωγή από τη Μέση Ανατολή.

Είναι αυτές ακριβώς οι γυναίκες στις οποίες αναφέρθηκε η Κάμαλα Χάρις κατά την επινίκια ομιλία της, μιλώντας για «τις γενιές των γυναικών –μαύρων, Ασιατισσών, Λατίνων και ιθαγενών– σε όλη τη διάρκεια της Ιστορίας αυτού του έθνους, που άνοιξαν τον δρόμο για την αποψινή στιγμή» και που συνεχίζουν να διεκδικούν να έχουν λόγο στα πολιτικά δρώμενα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι μεγάλες νικήτριες στη μάχη για την αμερικανική Βουλή είναι οι Ρεπουμπλικανές, αντιστρέφοντας την τάση του 2018: τότε που ένα μπλε κύμα κατέκλυσε το σώμα δίνοντας έδρες σε γυναίκες σαν την Αλεχάντρια Οκάσιο Κορτέζ και την υπόλοιπη προοδευτική μαχητική «Ομάδα» των Δημοκρατικών γυναικών –την Ιλχάν Ομάρ, τη Ρασίντα Τλάιμπ και την Αγιάνα Πρίσλεϊ– που φέτος πέτυχαν την επανεκλογή τους.

Σε αυτές τις εκλογές οι Ρεπουμπλικανοί άλλαξαν ρότα επενδύοντας τεράστια ποσά και μέσα στις καμπάνιες πολλών γυναικών και είχαν εξαιρετικό αποτέλεσμα: εξέλεξαν 27 γυναίκες στη Βουλή, από τις οποίες οι 16 είναι νεοεκλεγείσες.

Δημοσκόποι υποστηρίζουν πως σημειώθηκαν κάποιες μικρές μετακινήσεις λευκών συντηρητικών γυναικών προς τον Μπάιντεν, αλλά σε γενικές γραμμές διατηρήθηκε το κλασικό μοντέλο σύμφωνα με το οποίο στις προεδρικές εκλογές –ακόμη και με τον Τραμπ υποψήφιο– το κόμμα παίζει μεγαλύτερο ρόλο από το φύλο. Αλλά προσθέτουν πως είναι αδιαμφισβήτητο πως στη νίκη των Δημοκρατικών έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι γυναίκες τόσο συνολικά όσο και στις κομβικές Πολιτείες. Ανάμεσά τους ιδίως οι γυναίκες των μειονοτήτων, οι μαύρες και οι Λατίνες: όχι μόνο με την ψήφο τους αλλά και με την οργάνωση, τη μαχητικότητα και την κινητοποίησή τους. Είναι ενδεικτικό πως 9 στις 10 μαύρες ψήφισαν Μπάιντεν – Χάρις (όπως και 8 στους 10 μαύρους άντρες) και επτά στις δέκα Λατίνες στήριξαν αυτή την υποψηφιότητα (έναντι 6 στους 10 Λατίνους άνδρες).

Δεν πρόκειται απλά για αριθμούς, αλλά για το αποτέλεσμα βαθιών κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών που συντελούνται εδώ και χρόνια και σημαδεύουν τον μακρύ δρόμο της ισότιμης εκπροσώπησης για να ακουστεί η φωνή των γυναικών. Μια εκτίμηση που αποκτά βαρύτητα όταν εκπορεύεται από την Κόρι Μπους, τη 44χρονη νοσοκόμα και ακτιβίστρια κατά του ρατσισμού, την πρώτη εκπρόσωπο του κινήματος Black Lives Matter, που φτάνει στο Κάπιτολ Χιλ, έπειτα από έναν χρόνο που σημαδεύτηκε από τις μαζικές διαδηλώσεις κατά του ρατσισμού και την αστυνομική βία.

Γυναικείο ρεύμα σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο

To φαινόμενο της κινητοποίησης των γυναικών και της κατάκτησης μεγαλύτερης πολιτικής εκπροσώπησης δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ αλλά και άλλες πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο. Οι εκλογές της 18ης Οκτωβρίου στη Βολιβία ανέδειξαν μια Γερουσία με γυναικεία πλειοψηφία: γυναίκες κέρδισαν 20 από 36 έδρανα ή ποσοστό 55,5%. Στη Βουλή η συμμετοχή τους έφτασε στο 47% με 62 βουλευτίνες σε σύνολο 130. Η Βολιβία ήταν ήδη μία από τις τρεις χώρες στον κόσμο με τη μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών στο Κογκρέσο μαζί με τη Ρουάντα και την Κούβα.

Στη Χιλή η νίκη του «Εγκρίνω» στο δημοψήφισμα της 25ης Οκτωβρίου σημαίνει πως η χώρα θα έχει ένα νέο Σύνταγμα, το οποίο θα επεξεργαστεί μια Συντακτική Συνέλευση της οποίας τα μισά μέλη θα είναι υποχρεωτικά γυναίκες. Οι 155 εκπρόσωποι θα εκλεγούν στις 11 Απριλίου με στόχο να ολοκληρώσουν το έργο τους σε έναν χρόνο και ένα από τα κεφάλαια του Συντάγματος που θα αντικαταστήσει εκείνο που κληροδότησε η δικτατορία στη χώρα θα είναι τα έμφυλα δικαιώματα και η πλήρης ισότητα. Πρόκειται για μια τεράστια νίκη καθώς στη Χιλή η πολιτική εκπροσώπηση των γυναικών δεν ξεπερνά το 22,6%. Από τον Οκτώβριο του 2019 έχουν αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαδηλώσεις κατά της συντηρητικής κυβέρνησης Πινιέρα, το δυναμικό φεμινιστικό κίνημα με τον ύμνο της συλλογικότητας Las Tesis βρήκε απήχηση σε ολόκληρο τον κόσμο και οι δημοσκόποι ήδη προβλέπουν ότι η ψήφος τους θα είναι καθοριστική στις προεδρικές του 2021.