Κατ’ όνομα κυρώσεις στην Τουρκία σχεδιάζει η ΕΕ

Ατολμία ή απροθυμία; Το προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις κυρώσεις στην Άγκυρα που διέρρευσαν στον Τύπο απέχουν κατά πολύ από τις προσδοκίες της Ελλάδας και της Κύπρου και θα αφορούν πρόσθετα άτομα και εταιρείες που εμπλέκονται στις γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο.

«Οι μονομερείς και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας συνεχίζονται στην ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της ΑΟΖ της Κύπρου» αναφέρεται στο σχέδιο κυρώσεων που θα τεθεί προς έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αναφέρει το Politico.

Το κείμενο συμπερασμάτων βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση και δεν έχει ακόμα «κλειδώσει». Εφόσον συμφωνηθεί, η Ε.Ε. θα «προετοιμάσει πρόσθετες κυρώσεις» στη βάση του ήδη υπάρχοντος καταλόγου κυρώσεων και «εάν χρειαστεί θα επεκταθεί» το πεδίο εφαρμογής, σύμφωνα με το Reuters.

Με τις διαπραγματεύσεις για το δισέλιδο κείμενο να συνεχίζονται, Ελλάδα και Κύπρος δεν είναι ικανοποιημένες, μετέδωσε το έγκυρο πρακτορείο ειδήσεων.

Απαγόρευση πρόσβασης σε ευρωπαϊκά λιμάνια

Οι ηγέτες καλούνται «να προετοιμάσουν πρόσθετες λίστες» στον ήδη υπάρχοντα μηχανισμό για επιβολή κυρώσεων σε Τούρκους αξιωματούχους, μετά την παράταση τον περασμένο μήνα του ήδη υπάρχοντος μηχανισμού που προς το παρόν στοχεύει μόνο δυο Τούρκους αξιωματούχους.

Το σχέδιο απόφασης ζητά από το συμβούλιο «εάν κριθεί απαραίτητο» να διευρυνθεί το εύρος της απόφασης, πράγμα, που όπως είπαν στο POLITICO αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες, μπορεί να σημαίνει την απαγόρευση πρόσβασης σε ευρωπαϊκά λιμάνια και υπηρεσίες των τουρκικών πλοίων που έχουν εμπλακεί στις έρευνες στα νερά της Μεσογείου.

Στο κείμενο, σύμφωνα με την ίδια πηγή, σημειώνεται επίσης η απόσυρση του Oruc Reis από τις έρευνες αναφέροντας ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «ελπίζει ότι αυτό θα συνεχιστεί για να επιτραπεί η επανάλειψη των απευθείας διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας».

Η έναρξη της διαδικασίας νέων κυρώσεων, είπε διπλωμάτης στο Politico, έχει στόχο να δοθεί η ευκαιρία και σε άλλες επιλογές: «Στόχο έχει να κερδηθεί χρόνος για να έχει η διπλωματία περισσότερο χώρο να ελιχθεί» είπε, προδιαγράφοντας μια ακόμα παράταση στην παράταση που έχουν δώσει οι ευρωπαίοι στην Άγκυρα.

Προς αυτή την κατεύθυνση άλλωστε αναφέρεται στο σχέδιο ότι «η προσφορά για μια θετική ατζέντα Ε.Ε.-Τουρκίας παραμένει σε ισχύ, εάν η Τουρκία επιθυμεί να προχωρήσει σε μια γνήσια εταιρική σχέση με την Ενωση και τα μέλη της» και πως η Ε.Ε. «είναι πρόθυμη να συνεχίσει την οικονομική βοήθεια για την στήριξη της φιλοξενίας Σύρων προσφύγων στην Τουρκία».

Οι κυρώσεις δεν είναι «αυτοματοποιημένη» διαδικασία

Το Νοέμβριο του 2019 η ΕΕ αποφάσισε ένα πρόγραμμα κυρώσεων για τις «μη εγκεκριμένες δραστηριότητες» της Τουρκίας σε δραστηριότητες στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου ή στην υφαλοκρηπίδα της που αφορούσε άτομα και οντότητες που εκ του αποτελέσματα αποδείχθηκαν μη αποτελεσματικά. Κατόπιν παρατάθηκε για ένα χρόνο το πλαίσιο των κυρώσεων μέχρι τις 6 Νοεμβρίου 2020.

Μέχρι στιγμής, μόνο δύο ανώτεροι αξιωματούχοι της Τουρκικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας (TPAO) έχουν συμπεριληφθεί στον κατάλογο κυρώσεων, αλλά η Κύπρος πρότεινε μια λίστα με περισσότερα ονόματα στις αρχές του έτους.

Θα πρέπει να σημειώσουμε πως οι κυρώσεις, έτσι κι αλλιώς, στην ΕΕ δεν είναι «αυτοματοποιημένη» διαδικασία. Οι όποιες αποφάσεις θα παραπεμφθούν στην Κομισιόν, στους πρεσβευτές, στους υπουργούς και θα πάρουν το δρόμο της εφαρμογής αρκετά αργότερα.

Η αντίδραση της Τουρκίας

Η Τουρκία, σχολιάζοντας τις διαρροές που είδαν το φως της δημοσιότητας, εκτίμησε ότι τα μέτρα δεν θα λειτουργήσουν και θα είναι αντιπαραγωγικά μακροπρόθεσμα.

Ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, İbrahim Kalın, σχολίασε πως η ΕΕ βρίσκεται «εγκλωβισμένη στα συμφέροντα ορισμένων χωρών».

Νωρίτερα, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ότι αποφεύγει να καθίσει στο τραπέζι των διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία.

Σε συνέντευξη Τύπου στην Άγκυρα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέρριψε πιθανές κυρώσεις από την Ε.Ε., εκτιμώντας μάλιστα ότι δε θα επηρεάσουν σοβαρά την Τουρκία. Παράλληλα, κατηγόρησε τις Βρυξέλλες ότι ενεργούν «ανέντιμα» προς τη χώρα του και ότι δεν τήρησαν τις υποσχέσεις τους.

«Οποιαδήποτε απόφαση για επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας δεν θα προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στην Τουρκία», δήλωσε χαρακτηριστικά στους δημοσιογράφους. «Επισήμως, από το 1963 η Ε.Ε. επιβάλει κυρώσεις σε μας συνεχώς. Η Ε.Ε. δεν ήταν ποτέ έντιμη. Η Ε.Ε. ποτέ δεν τήρησε τις υποσχέσεις της. Αλλά εμείς πάντα ήμασταν υπομονετικοί και ακόμα είμαστε. Θα δούμε τί βήματα θα κάνουν τώρα», είπε ακόμη ο Ερντογάν, συμπληρώνοντας ότι οι «τίμιοι και ειλικρινείς» μεταξύ των ηγετών των χωρών της Ε.Ε. είναι «εναντίον τέτοιων μέτρων».

Αναφερόμενος σε δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ο Τούρκος πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι αποφεύγει να καθίσει στο τραπέζι των διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία. «Στην πραγματικότητα πάντα αποφεύγουν τις διαπραγματεύσεις», είπε, φέρνοντας ως «παράδειγμα το κάλεσμα του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ για συνομιλίες: «Όπως έκαναν και με το κάλεσμα του κυρίου Στόλτενμπεργκ». 

«Για παράδειγμα, υπήρχε περίπτωση να γίνει ένα βήμα μεταξύ της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Αλβανίας [και] δυστυχώς πάλι δεν ήρθαν στο τραπέζι. Κάνουν πολιτική όλο με το ψέμα. Αναφορικά με την Ανατολική Μεσόγειο, θα συνεχίσουμε να προστατεύουμε τα δικαιώματά μας εκεί και θα συνεχίσουμε να προστατεύουμε τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων. Δεν θα συμβιβαστούμε εκεί. Αλλά εάν η Ελλάδα πραγματικά είναι τίμια, εμείς είμαστε ανοιχτοί σε συνομιλίες», πρόσθεσε.

Επαναδιατυπώνοντας το αίτημα για διοργάνωση διάσκεψης με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων πλευρών στην περιοχή, ο Ερντογάν, είπε ότι στο θέμα της ανατολικής Μεσογείου, η Τουρκία «δεν επιθυμεί ποτέ την ένταση, αλλά την ειρήνη, τη συνεργασία, το δίκαιο και την εφαρμογή της δικαιοσύνης. Ο δρόμος προς αυτό περνάει μέσα από διαπραγματεύσεις που βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό», ωστόσο, επανέλαβε ότι δεν πρόκειται «να υποκύψουμε σε απειλές και εκβιασμούς», ούτε «θα επιτρέψουμε ιμπεριαλιστικούς επεκτατισμούς».