Ενός ανδρός Αρχή στους ΟΤΑ

Ισχυρές έως και ανεξέλεγκτες τοπικές αρχές και αποδυναμωμένες αντιπολιτεύσεις επιφυλάσσει για τους δήμους και τις περιφέρειες η κυβέρνηση με τον νέο εκλογικό νόμο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι πτυχές του σχετικού νομοσχεδίου που «κλείδωσαν» στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο διαμορφώνουν ένα σκηνικό σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από την απλή αναλογική του «Κλεισθένη».

Με επικλήσεις στην «κυβερνησιμότητα», δήμαρχοι και περιφερειάρχες με εκλογικά ποσοστά μικρότερα του 50% καθίστανται παντοδύναμοι κερδίζοντας το 60% των εδρών στα συλλογικά όργανα, ενώ οι αντιπολιτευόμενες φωνές περιορίζονται με δύο «κόφτες»: αφενός μπαίνει κατώτατο όριο εισόδου 3% στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, αφετέρου περιορίζεται ο αριθμός των εδρών στα αυτοδιοικητικά όργανα, μεσοσταθμικά κατά 20%.

Βασικοί άξονες του προωθούμενου νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών είναι οι εξής:

● Δήμαρχος ή περιφερειάρχης θα εκλέγεται από την πρώτη Κυριακή εάν συγκεντρώνει ποσοστό 43%. Αυτό που παραμένει προς συζήτηση είναι εάν θα προβλεφθεί κι ένα όριο διαφοράς μεταξύ πρώτου και δεύτερου υποψηφίου, της τάξης του 5%. Δηλαδή, σύμφωνα με το σενάριο, εάν ο πρώτος συγκεντρώνει το 43% και ο δεύτερος το 40% των ψήφων, θα προκύπτει και δεύτερος εκλογικός γύρος. Μεγαλύτερες διαφορές ποσοστών θα χαρίζουν την εκλογική νίκη σε αυτόν που πετυχαίνει ποσοστό 43% ή μεγαλύτερο.

● Σε κάθε περίπτωση, ο νικητής των εκλογών θα καταλαμβάνει τα 3/5 των εδρών στο δημοτικό/περιφερειακό συμβούλιο. Προφανώς, ίδια πλειοψηφία θα κατέχει ο δήμαρχος/περιφερειάρχης και στις Οικονομικές Επιτροπές, στις οποίες έχουν σήμερα περάσει κρίσιμες αρμοδιότητες με σημαντικό οικονομικό αποτύπωμα και είναι άγνωστο εάν θα επιστρέψουν στα δημοτικά/περιφερειακά συμβούλια. Πάντως οι μέχρι σήμερα κυβερνητικές ρυθμίσεις δείχνουν προς την κατεύθυνση των «μονοπρόσωπων διοικήσεων». Αναλογική κατανομή εδρών θα υπάρξει μόνο σε όσους ΟΤΑ εκλέγεται διοίκηση με ποσοστό μεγαλύτερο του 60%…

● Μπαίνει εκλογικό όριο εισόδου 3%. Οπως έχει τονίσει η «Εφ.Συν.», η συγκεκριμένη πρόβλεψη έρχεται να αποκλείσει από τα αυτοδιοικητικά όργανα κυρίως παρατάξεις από την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά και άλλες προοδευτικές/εναλλακτικές φωνές.

● Μειώνεται ο αριθμός των δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων. Οι κυβερνητικές εξαγγελίες είναι πολύ συγκεκριμένες: α) Στο περιφερειακό συμβούλιο Αττικής οι έδρες μειώνονται από 101 σε 71 (δηλαδή 30%). Επομένως, ο περιφερειάρχης θα έχει 43 συμβούλους και σύσσωμη η αντιπολίτευση μόλις 28 – από 63, μετά τα εκλογικά αποτελέσματα του Μαΐου. β) Στο δημοτικό συμβούλιο Αθηναίων οι έδρες μειώνονται από 49 σε 41 (δηλαδή 16%). Επομένως, ο δήμαρχος θα έχει 25 έδρες και όλη η αντιπολίτευση 16 (από 28 σήμερα). Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών, θα μειωθούν από 27 σε 21 οι έδρες όλων των δημοτικών συμβουλίων δήμων με πληθυσμό μεταξύ 10.001-30.000 κατοίκων (μείωση 23%).

● Επανέρχεται η 5ετής θητεία δημάρχων και περιφερειαρχών. Οι νέες δημοτικές/περιφερειακές αρχές που θα εκλεγούν τον Οκτώβριο του 2023 θα αναλάβουν καθήκοντα από 1/1/2024 μέχρι 31/12/2028.

● Καταργείται η τρίτη κάλπη για τα κοινοτικά συμβούλια. Ηδη το Δίκτυο Κοινοτήτων Ελλάδος έχει εκφράσει την αντίθεσή του στις συγκεκριμένες αλλαγές. Τα μηνύματα δυσφορίας απέναντι στη σχετική πρόβλεψη έρχονται από όλες τις πολιτικές κατευθύνσεις, σύμφωνα με πληροφορίες.

● Καταργούνται τα συμβούλια κοινότητας στις έδρες των δήμων καθώς και στους δήμους της Περιφέρειας Αττικής (με εξαίρεση την Περιφερειακή Ενότητα Νήσων και τους Δήμους Ωρωπού, Μάνδρας–Ειδυλλίας και Μεγαρέων) καθώς και στους δήμους του μητροπολιτικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. «Τα συμβούλια δημοτικής κοινότητας σε δήμους με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων (γνωστά παλαιότερα και διαμερισματικά συμβούλια) εξαιρούνται αυτής της κατάργησης», αναφέρει το υπουργείο.

● Οι αυτοδιοικητικές εκλογές θα διεξάγονται Οκτώβριο και με το νομοσχέδιο τίθεται καταληκτική ημερομηνία για την κατάρτιση των συνδυασμών η 30ή Ιουνίου «ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και να είναι εγκαίρως στο εκλογικό σώμα γνωστοί οι υποψήφιοι», αναφέρει το υπουργείο.

Βολές από το ΚΚΕ

«Η κυβέρνηση της Ν.Δ. επαναφέρει ένα προκλητικό εκλογικό σύστημα, που καθιστά την πρώτη δύναμη παντοδύναμη με ένα ποσοστό 43%. Θα μπορεί να εκλέγεται δήμαρχος και περιφερειάρχης, τη στιγμή που για το εργατικό σωματείο είναι απαγορευτικό να κηρύξει απεργία με ένα τέτοιο ποσοστό», τονίζει εύστοχα σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ, ενημερώνοντας ότι «υπερασπίζεται σταθερά και χωρίς “ναι μεν αλλά” το σύστημα της απλής, ανόθευτης αναλογικής και στην εκλογή των τοπικών οργάνων».

Το ΚΚΕ εναντιώνεται «καθαρά και στην επαναφορά του ορίου όσον αφορά την εκπροσώπηση των πολιτικών δυνάμεων, αλλά και στον εκβιαστικό β’ γύρο, που εκτός του στόχου της ενσωμάτωσης ενισχύει τον προσωποκεντρικό χαρακτήρα στη λειτουργία αυτών των θεσμών, αναπαράγοντας και με αυτόν τον τρόπο φαινόμενα σήψης, παραγοντισμού, που γενικεύονται και σε αυτό το επίπεδο».

Το νομοσχέδιο με τη συντηρητική μεταρρύθμιση εκτιμάται ότι θα αναρτηθεί προς δημόσια διαβούλευση στο τέλος της ερχόμενης εβδομάδας. Κυβερνητική βούληση πάντως είναι, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, να τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου.