Βλέποντας και… κάνοντας για το 2021

Xωρίς νέα αντίμετρα για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης κατατέθηκε στη Βουλή χθες ο προϋπολογισμός του 2021 που κινείται στη λογική «βλέποντας και κάνοντας» με τα μέτρα στήριξης για εργαζομένους, νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Στον προϋπολογισμό έχει προβλεφθεί ένα υψηλό αποθεματικό δαπανών που φτάνει στα 3 δισ. ευρώ, ωστόσο οι νέες παρεμβάσεις δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί, κάτι που αποτελεί δείγμα της τακτικής που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση τους επόμενους δώδεκα δύσκολους μήνες.

Αυτό που προκαλεί μεγάλη εντύπωση είναι το γεγονός ότι στον νέο προϋπολογισμό δεν υπάρχει καμία αναφορά για τη χορήγηση κάποιου νέου έκτακτου επιδόματος σε γιατρούς και νοσηλευτές, που είναι οι μεγάλοι πρωταγωνιστές της μάχης ενάντια στον κορονοϊό.

Λόγω του ρευστού σκηνικού που έχει διαμορφωθεί στην ελληνική οικονομία και των ισχυρών κραδασμών που υφίστανται τα δημοσιονομικά μεγέθη, ο προϋπολογισμός του 2021 θα κινηθεί με δύο σενάρια στους στόχους για το έλλειμμα και την ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο.

Το βασικό που προβλέπει ανάκαμψη 4,8% το 2021 και δημοσιονομικό έλλειμμα 3,9% του ΑΕΠ ή 6,670 δισ. ευρώ και το δυσμενές (σενάριο ευαισθησίας) που χαμηλώνει στο 3,3% τον πήχη της ανάπτυξης για το 2021 και ανεβάζει σε νέα δυσθεώρητα επίπεδα στο 4,5% του ΑΕΠ το πρωτογενές έλλειμμα.

Οι νέες «μαύρες» προβλέψεις έρχονται σε συνέχεια της βαριάς κληρονομιάς που αφήνει ο προϋπολογισμός του 2020, σύμφωνα με τον οποίο:

Υφεση: Η ύφεση, φέτος, θα φτάσει στο 10,5%, ενδεχομένως και σε μεγαλύτερο βάθος εάν η καραντίνα στην οικονομία συνεχιστεί και χαθεί το στοίχημα του χριστουγεννιάτικου τζίρου για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 2 δισ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι τα λεφτά υπό τη μορφή ρευστού (επιδόματα σε αυτοαπασχολούμενους και ανέργους, βοηθήματα, κύκλοι επιστρεπτέας προκαταβολής κ.ά. ) που έχουν φτάσει στην πραγματική οικονομία ανέρχονται σε 11,6 δισ. ευρώ, αποτρέποντας έτσι την ελληνική οικονομία να βυθιστεί στο -17,5%, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών.

Πρωτογενές: Το πρωτογενές έλλειμμα σε όρους εποπτείας προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 7,22% του ΑΕΠ ή στα 11,760 δισ. ευρώ από 6,23% του ΑΕΠ που προέβλεπε το προσχέδιο. Σε όρους ESA το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης εκτιμάται στο 6,8% του ΑΕΠ, ενώ του προϋπολογισμού θα εξακοντιστεί στο 8,8% του ΑΕΠ.

Ταμειακό: Το ταμειακό έλλειμμα την τρέχουσα χρονιά θα ξεπεράσει τα 14,8 δισ. ευρώ και είναι ο μεγάλος πονοκέφαλος για το οικονομικό επιτελείο.

Χρέος: Το δημόσιο χρέος θα ανέλθει στο ιλιγγιώδες ύψος του 208,9% του ΑΕΠ και είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρ. Επιτροπή στην τελευταία έκθεση απηύθυνε συστάσεις στην κυβέρνηση να μην το παρακάνει με τον δανεισμό.

Ο προϋπολογισμός του 2021 έχει μπροστά του τις εξής προκλήσεις:

ΑΕΠ: Να πετύχει την αύξηση του ΑΕΠ σε απόλυτα νούμερα στα 171,9 δισ. ευρώ από το φετινό χαμηλό των 162,8 δισ. ευρώ «μένοντας» εντός της πρόβλεψης για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 3% από το σημερινό αρνητικό σημείο του -7,6%. Το κακό όμως είναι ότι η δημόσια κατανάλωση θα περάσει σε αρνητικό έδαφος το 2021.

Προκαταβολές Ταμείου Ανάκαμψης: Η άμεση αξιοποίηση των 2,635 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης θεωρείται παράγοντας σταθεροποίησης της οικονομίας. Οι προκαταβολές έχουν υποστεί σημαντικό «κούρεμα» σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις για εισπράξεις 5,5 δισ. ευρώ.

Λιτότητα: Να εξασφαλίσει δημοσιονομική προσαρμογή 5 δισ. ευρώ στο πρωτογενές έλλειμμα (από το 7,22% του ΑΕΠ στο 3,9% του ΑΕΠ το 2021) και αν μη τι άλλο ο νέος λογαριασμός της λιτότητας θα πέσει βαρύς πάνω στα εξαθλιωμένα από την πανδημική κρίση νοικοκυριά.

Δανεισμός: Στόχος είναι η άντληση 4,8 δισ. ευρώ από τις αγορές μέσω νέων ομολογιακών εκδόσεων. Οι υποχρεώσεις αναχρηματοδότησης τίτλων που λήγουν μέσα στο 2021 ανέρχονται σε 11,6 δισ. ευρώ.

Φόροι: Προβλέπεται αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 3,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 1 δισ. ευρώ θα προέλθει από τους φόρους στο εισόδημα. Σε μειονεκτική θέση είναι οι επιχειρήσεις, οι οποίες το 2012 θα πληρώσουν 830 εκατ. ευρώ επιπλέον σε σχέση με το 2020 για να φτάσουν στα 10 δισ. ευρώ συνολικά. Τα φυσικά πρόσωπα θα εισφέρουν 163 εκατ. ευρώ παραπάνω σε σχέση με φέτος και 3,4 δισ. ευρώ συνολικά.

Ανεργία: Προσλαμβάνει εφιαλτικές διαστάσεις αφού φέτος θα αυξηθεί στο 18,9% από 17,3% το 2019, και το 2021 προβλέπεται μείωση κατά μία ποσοστιαία μονάδα στο 17,9% του εργατικού δυναμικού.

Επενδύσεις: Είναι το μεγαλύτερο στοίχημα για την οικονομία, οι οποίες εν μέσω πανδημίας και άπνοιας στην αγορά θα πρέπει να αυξηθούν κατά 23,2% το 2021 ύστερα από κάθετη πτώση 14,3% φέτος. Το κλειδί είναι οι εξαγωγές μετά την πρόβλεψη για δυναμική άνοδο 22,5% τον επόμενο χρόνο έπειτα από βουτιά 30,3% το 2020. Οι εισαγωγές φέτος βυθίστηκαν κατά 17,4%.

Δαπάνες: Αυστηρή συγκράτηση στα 67,2 δισ. ευρώ, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο όταν φέτος λόγω των αναγκών για μέτρα εκτινάχθηκαν στα 69,3 δισ. ευρώ έναντι αρχικής πρόβλεψης για 57,1 δισ. ευρώ