Αγωνιώδες το επόμενο τρίμηνο

«Kρας τεστ» για την πορεία της οικονομίας και τον προϋπολογισμό θα αποτελέσει το πρώτο τρίμηνο του 2021 που θα καθορίσει μία νέα επί τα χείρω αναθεώρηση των στόχων για το δημοσιονομικό έλλειμμα και την ανάπτυξη. Δεν πρόλαβε να ψηφιστεί ο νέος προϋπολογισμός και τα στελέχη στο Γενικό Λογιστήριο καλούνται να ενσωματώσουν στο τελικό κείμενο τις ανατροπές που επίκεινται με την παράταση της καραντίνας, τουλάχιστον μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2021, όπως εισηγούνται οι περισσότεροι επιδημιολόγοι.

Κρίσιμη παράμετρος θεωρείται η πορεία των εσόδων, κυρίως των φορολογικών, με δύο βασικά ζητούμενα: τις εισπράξεις από τους φόρους κατανάλωσης, εν μέσω ασφυξίας στην αγορά, και τη δυνατότητα επιχειρήσεων και νοικοκυριών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους στην Εφορία, με δεδομένο μάλιστα ότι από τον Μάιο θα αρχίσουν να τρέχουν οι πληρωμές για κορονοχρέη άνω των 3 δισ. ευρώ που έχουν παγώσει. Σημειώνεται ότι έως το τέλος Δεκεμβρίου οι φορολογούμενοι πρέπει να πληρώσουν για φόρους 3,659 δισ. ευρώ, ενώ, σύμφωνα με την πρόβλεψη του νέου προϋπολογισμού, το Δημόσιο θα εισπράξει επιπλέον 3,5 δισ. ευρώ από φορολογικά έσοδα το 2021.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, κατά την παρουσίαση των προσωρινών στοιχείων για την εκτέλεση του προϋπολογισμού τον Νοέμβριο, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης δεν έκρυψε τον προβληματισμό του για τις επιπτώσεις της νέας καραντίνας στα κρατικά ταμεία, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «το πλήγμα που αναμένουμε από το lockdown και την παράτασή του θα εμφανιστεί με χρονική υστέρηση και θα επηρεάσει κυρίως τα έσοδα του Δεκεμβρίου και των επόμενων μηνών».

Τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης παρακολουθούν στενά, με την «αγωνία στο κόκκινο», τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας έχοντας στο τραπέζι ένα «κυλιόμενο» σχέδιο δράσης. Κυβερνητική πηγή έλεγε ότι το τοπίο παραμένει θολό και ουδείς με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορεί να αποκλείσει παράταση του lockdown τους επόμενους μήνες, πράγμα που αυτόματα θα οδηγήσει σε επέκταση των μέτρων στήριξης και θα επιτείνει τα πλήγματα στην πραγματική οικονομία. Πάντως, στο υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζουν τις επόμενες κινήσεις τους με την υπόθεση της υποχώρησης της πανδημίας από τον Απρίλιο και μετά επισημαίνοντας ότι στον νέο προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί μέτρα 7,5 δισ. ευρώ για την αναχαίτιση των παρενεργειών.

Το 11μηνο

Την ίδια ώρα, η υπέρβαση στα έσοδα του Νοεμβρίου αποτρέπει νέους κραδασμούς στον προϋπολογισμό με τον Θ. Σκυλακάκη να δηλώνει ότι «το γεγονός ότι τα έσοδα από φόρους για τον μήνα Νοέμβριο είναι αυξημένα κατά 521 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2021, διευκολύνει ταμειακά τα δημόσια έσοδα». Αρμόδιοι παράγοντες αποδίδουν το πλεόνασμα στα έσοδα στην καλή δεδομένων των συνθηκών πορεία του τουρισμού τον Οκτώβριο και στον υψηλό βαθμό ανταπόκρισης των φορολογούμενων στην εξυπηρέτηση των οφειλών τους, με τη συνδρομή και των φθηνών δανείων που έλαβαν το Νοέμβριο από την επιστρεπτέα προκαταβολή 4.

Ωστόσο θα πρέπει να επισημανθεί ότι η υπέρβαση στα έσοδα είναι εικονική και προκύπτει με βάση τον δραστικά προς τα κάτω αναθεωρημένο στόχο για το τρέχον έτος στον προϋπολογισμό του 2021. Είναι χαρακτηριστικό ότι η αρχική πρόβλεψη για φέτος ήταν για έσοδα 53,751 δισ. ευρώ, αλλά με την αναθεώρηση ο πήχης κατέβηκε κατά 8 δισ. ευρώ στα 46,454 δισ. ευρώ. Ο στόχος για τις εισπράξεις από φόρους βυθίστηκε κατά 9,216 δισ. ευρώ και από τα 51,997 δισ. ευρώ βυθίστηκε στα 42,781 δισ. ευρώ. Αντίθετα, με την αναθεώρηση οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 11,173 δισ. ευρώ λόγω των μέτρων στήριξης της οικονομίας στα 70,774 δισ. ευρώ από 56,037 δισ. ευρώ.

Σε επίπεδο ισοζυγίου, ο κρατικός προϋπολογισμός για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2020 παρουσιάζει χαμηλότερο έλλειμμα σε σχέση με τον αναθεωρημένο στόχο στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2021, ήτοι 18,313 δισ. ευρώ έναντι 19,837 δισ. ευρώ. Καλύτερο των εκτιμήσεων ήταν το πρωτογενές αποτέλεσμα, καθώς διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 13,808 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 15,292 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 6,945 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019.

Αλλα 13 δισ. τζίρου χάθηκαν το τρίτο τρίμηνο

Συρρικνώθηκε κατά 15,8% ο τζίρος των επιχειρήσεων το τρίτο τρίμηνο του 2020 καταγράφοντας απώλειες άνω των 13,1 δισ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019. σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις επιδόσεις των επιχειρήσεων σε αναστολή δραστηριότητας. Οι μεγάλοι χαμένοι, όπως είναι αναμενόμενο, είναι η εστίαση και τα καταλύματα, με μείωση του τζίρου 50,4%, ενώ οι μόνοι που είχαν διψήφια ποσοστιαία αύξηση του κύκλου εργασιών ήταν οι επιχειρήσεις δημόσιας διοίκησης, υποχρεωτικής ασφάλισης και άμυνας (10,6%) και ακολουθούν με μονοψήφια ποσοστά η γεωργία-δασοκομία-αλιεία, η παροχή νερού-διαχείριση αποβλήτων και η εκπαίδευση.

Στις 205.984 επιχειρήσεις που τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας τον Μάρτιο 2020 (από το σύνολο των 1.415.370 επιχειρήσεων πανελλαδικά), ο κύκλος εργασιών το γ’ τρίμηνο 2020 ανήλθε σε 7,1 δισ. ευρώ, μειωμένος κατά 33,1% σε σχέση με το 2019. Μεγαλύτερη μείωση παρουσιάζουν τα καταλύματα με 61,6% και οριακή αύξηση ο κλάδος της εκπαίδευσης με 2,2%.

Οσο για τον Οκτώβριο, τη μεγαλύτερη μείωση του τζίρου από τις επιχειρήσεις σε αναστολή είχαν οι δραστηριότητες του κλάδου «παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών, βίντεο και τηλεοπτικών προγραμμάτων, ηχογραφήσεις και μουσικές εκδόσεις» με 86,5% από τον Οκτώβριο του 2019. Τη μικρότερη μείωση (κατά 2,2%) κατέγραψαν οι επιχειρήσεις των κλάδων «τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα» και «δραστηριότητες οργανώσεων» και μεγαλύτερη αύξηση (κατά 102,8%) παρουσίασαν οι επιχειρήσεις του κλάδου «αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες διασκέδασης και ψυχαγωγίας».